Οι αυτόματες μηχανές

Πριν από 50 μόλις χρόνια υπήρχε ακόμα

το επάγγελμα της πλύστρας,

που με βαριά σωματική εργασία και καταστροφή των χεριών και της μέσης
έπλενε τα ρούχα στη σκάφη τρίβοντάς τα επάνω σε ένα σανίδι

(για να μην πω ότι σε μερικά μέρη έπρεπε να κουβαλήσει και
νερό από το πηγάδι ή και ξύλα από το βουνό).

Σήμερα θα πρέπει να είναι πολύ λίγα τα νοικοκυριά που δεν έχουν το ηλεκτρικό
τους πλυντήριο.

Ένα αυτόματο μηχάνημα όπου χρειάζεται απλώς να βάλεις τα
άπλυτα, να προσθέσεις το σαπούνι και να πατήσεις μετά ένα κουμπί.

Αν σας τύχει να επισκεφθείτε ένα μοντέρνο εργοστάσιο, ας πούμε κατασκευής αυτοκινήτων, θα σας πει ο ξεναγός:

"Εδώ, στο τμήμα παραγωγής, στο κυρίως εργοστάσιο, παράγουμε 2.400
αυτοκίνητα την ημέρα Έχουμε 1.200 εργαζόμενους που επιβλέπουν τα
8.300 αυτόματα μηχανήματα που κάνουν το μοντάζ. Στο τμήμα μελετών,
εκείνο το μικρό κτήριο στον κήπο, εργάζονται 5.500 μηχανικοί και σχεδιαστές".

Τον εργάτη, όπως τον φανταζόμασταν,
που με τα δυνατά του μπράτσα σηκώνει
το βαρύ σφυρί και σφυροκοπάει το ατσάλι,
για να του δώσει μορφή, δεν θα τον δείτε.

Όπως δεν θα δείτε ούτε στο χωράφι τον αγρότη, που μέσα στον
καυτό ήλιο, αρπάζει με το ένα χέρι μια χούφτα στάχια, για να τα κόψει
με το δρεπάνι που κρατάει στο άλλο. Ο σημερινός αγρότης οδηγάει
απλώς τη θεριζοαλωνιστική του μηχανή.

Αυτή είναι η σημερινή πραγματικότητα.

Η παραγωγή χρειάζεται συνεχώς και λιγότερο τη μυϊκή μας δύναμη.

Και μη μου πει κάποιος: "πήγαινε να δεις πώς γίνεται η παραγωγή
στον τρίτο κόσμο", γιατί το ξέρω. Ξέρω ποια είναι η πραγματικότητα εκεί.

Και ακριβώς επειδή την ξέρω και δεν μου αρέσει αυτή η πραγματικότητα,
γι αυτό σας τα γράφω όλα αυτά.

Επειδή θα ήθελα να αλλάξει και εκεί αυτή η πραγματικότητα.

Επειδή τις μηχανές τις έχουμε και δεν χρειάζεται να ταλαιπωρείται σήμερα πια κανείς.

‒ Και πού θα πάει η περισσευούμενη ενεργητικότητα των ανθρώπων;
Όταν δεν θα έχουν ανάγκη πια να δουλεύουν τόσο πολύ με τους μυς τους,
θα τεμπελιάσουνε.

Το είπαμε, θα δουλεύουν με το μυαλό τους.

Θα αρχίσουν να ασχολούνται με την τέχνη, με τα γράμματα, με τη
φιλοσοφία. Όσο για το σώμα τους, θα το γυμνάζουν στα στάδια.

Όπως γινόταν στον λεγόμενο "χρυσό αιώνα" στην αρχαία Αθήνα.

Ο αθηναίος πολίτης της εποχής δεν χρειαζόταν να δουλέψει.

Δεν καθόταν όμως άπραγος. Θα ήταν ντροπή.

Μετά το γυμναστήριο και τη μουσική, όπου περνούσε
πολύ ώρα, "δούλευε" πελεκώντας το μάρμαρο,
για να φτιάξει ένα γλυπτό ή ζωγραφίζοντας ένα αγγείο.

Έγραφε ή παρακολουθούσε θέατρο και πάνω απ' όλα φιλοσοφούσε.

Τα δυόμιση χιλιάδες χρόνια που πέρασαν από τότε, ούτε στην τέχνη ούτε στη φιλοσοφία έχουν να επιδείξουν κάτι εφάμιλλο.

Ακόμα εκείνη την τέχνη θαυμάζουμε κι από εκείνη τη φιλοσοφία αντλούμε.

Το πρόβλημα όμως παραμένει. Πόσοι να είμαστε;

Αν δεν μπορώ να επαναπαυθώ ούτε στο ένστικτό μου της αναπαραγωγής,
ούτε στην εντολή της Βίβλου, ούτε στις ορέξεις του συστήματος που μέχρι
χτες χρειαζόταν πολλά σφυριά και δρεπάνια και πολλούς καταναλωτές και
τώρα του είναι όλα αδιάφορα, πώς θα απαντήσω στο ερώτημα;

Πώς θα μπορούσαμε να προσανατολισθούμε σε ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα;

Από πού να οδηγηθούμε; Και αν το καλοσκεφθείτε, θα δείτε πως και για άλλα
σοβαρά προβλήματα δεν έχουμε πού να ακουμπήσουμε, πώς να προσανατολισθούμε.

Οι "φάροι" που μας καθοδηγούσαν έχουν αμφισβητηθεί.
Τα ένστικτά μου, οι εντολή της Βίβλου, η επιθυμία του βασιλιά,
η διαταγή του συστήματος, δεν με βοηθάνε πια.

Τότε;

Επιστροφή Περιεχόμενα Συνέχεια