″Κάθε ψήφος μετρά″
Επειδή όλοι οι πολίτες είναι ίσοι,
ή ψήφος του κάθε πολίτη έχει την ίδια ισχύ.
Εδώ όμως υπάρχει πράγματι ένα πρόβλημα,
γιατί μπορεί ως προς το συγκεκριμένο αντικείμενο
πάνω στο οποίο θα παρθεί η απόφαση, ο Α πολίτης
να έχει άμεσο ενδιαφέρον και να είναι απόλυτος γνώστης
ενώ ο Β να είναι αδιάφορος, άσχετος και να μην έχει ιδέα.
Είναι σωστό
να έχει η ψήφος και των
δύο την ίδια βαρύτητα;
Σκοπός μας είναι να
αποφύγουμε τα λάθη,
όχι να ικανοποιήσουμε
την επιθυμία του καθενός
″να κυβερνήσει το σκάφος″.
Αν η απόφαση πρέπει να παρθεί επάνω σε ένα συγκεκριμένο πρόβλημα,
το οποίο απαιτεί ειδικές γνώσεις
για την κατανόησή του,
(και τα πιο πολλά προβλήματα δυστυχώς τέτοια είναι),
ποιος έχει τις μεγαλύτερες
πιθανότητες να κάνει λάθος;
Αυτός
• που ζει το πρόβλημα,
• που το έχει μελετήσει,
• που
έχει μακρόχρονη εμπειρία των
ιδιαιτεροτήτων που το συνοδεύουν,
• που
έχει κάνει ενδεχομένως και ειδικές
σπουδές πάνω στο πρόβλημα,
ή εκείνος
• που
ακούει για πρώτη φορά ότι
υπάρχει ένα τέτοιο πρόβλημα;
Ας υποθέσουμε ότι πρόκειται να αποφασίσουμε
επί ενός νομοσχεδίου που αφορά στην παιδεία.
Ο ένας είναι δάσκαλος.
• Έχει σπουδάσει παιδαγωγικά.
• Δουλεύει χρόνια στην εκπαίδευση.
• Ζει κάθε μέρα τα προβλήματά της.
Ο άλλος είναι μηχανικός μεταλλείων.
• Ξέρει απίστευτα πολλά για τη γεωλογία της περιοχής.
• Είναι
σε θέση να οργανώσει την αποτελεσματικότερη
και ασφαλέστερη λειτουργία ενός μεταλλείου.
Ποιανού η άποψη έχει τις μεγαλύτερες
πιθανότητες να είναι σωστή;
Νομίζω ότι θα συμφωνήσετε
πως τη γνώμη του δασκάλου
θα πρέπει να την λάβουμε
πολύ σοβαρά υπόψη μας.
Ενδέχεται μάλιστα ο ίδιος ο μηχανικός να μας πει:
″Παιδιά, με συγχωρείτε, αλλά για το πρόβλημα
αυτό της εκπαίδευσης δεν έχω ιδέα και
δεν μπορώ να έχω άποψη″.
Αν βέβαια το νομοσχέδιο αναφέρεται στα μεταλλεία,
τότε θα έπρεπε να ακούσουμε
με προσοχή τη γνώμη του μηχανικού.
― Τι προτείνεις λοιπόν να
κάνουμε;
Να χωρίσουμε τους πολίτες σε πολίτες
πρώτης κατηγορίας, οι οποίοι θα
επιτρέπεται
να έχουν γνώμη, και πολίτες δευτέρας
κατηγορίας που δεν θα έχουν;
Φυσικά όχι.
Αυτό που θα μπορούσαμε να σκεφτούμε
είναι ένα σύγχρονο σύστημα άμεσης
δημοκρατίας όπου ο κάθε πολίτης έχει
το δικαίωμα να εκφέρει τη γνώμη του
και τέλος
να εκφράσει την άποψή του
με την ψήφο του.
Εκεί όμως να έχει η ψήφος του καθενός διαφορετική
βαρύτητα ανάλογα με το πόσο είναι ο κάθε πολίτης
σχετικός ως προς το συγκεκριμένο ερώτημα.