Το τυχαίο
Στο παρόν κείμενο αποφεύχθηκε μέχρι τώρα
συστηματικά να χρησιμοποιηθεί ο όρος "τυχαίο".
Ο λόγος είναι πως με τη λέξη αυτή συνήθως
εκφράζουμε την άγνοιά μας:
Η έκλειψη θα γινόταν έτσι κι αλλιώς,
οι αστρονόμοι το ήξεραν από πολύ καιρό.
Εγώ απλώς το αγνοούσα.
Άλλωστε η σκιά της Γης αυτή την κίνηση θα
έκανε είτε υπήρχαν άνθρωποι πάνω στη Γη
(τόσο οι γνωρίζοντες αστρονόμοι όσο και η
αγνοούσα αφεντιά μου) είτε όχι.
Η παγίδα του ανθρωποκεντρισμού παραφυλάει
σε κάθε βήμα της σκέψης μας.
Παράλληλα βέβαια θα μπορούσε να χρησιμοποιείται
ο όρος τυχαίο
(χωρίς εισαγωγικό αυτή τη φορά) για
φαινόμενα για το οποία δεν υπάρχει κάποια νομοτέλεια, των
οποίων η εμφάνιση δεν υπόκειται στο νόμο της αιτιότητας.
Αυτά δηλαδή των οποίων την ύπαρξη έχουμε
αρνηθεί με την απόφασή μας στο κεφάλαιο 5.
Θα μπορούσαμε εδώ να συμφωνήσουμε αν αυτά τα φαινόμενα
θα τα ονομάζαμε τυχαία
(χωρίς εισαγωγικά) ή άνομα,
λόγω της μη υπακοής σε κάποιο νόμο,
ή ελεύθερα, λόγω της απαλλαγής
από τη αναγκαιότητα ή κάπως αλλιώς.
Ας δεχτούμε το ελεύθερα, που παραπέμπει
στη δική μας ελευθερία της σκέψεως.
Ούτε το ένα ούτε το άλλο.
Εδώ συμβαίνει κάτι που το συναντήσαμε
για πρώτη φορά και γι αυτό είναι
δικαιολογημένη η αμηχανία μας.
Διαπιστώσαμε ότι αυτή η ίδια η φύση
του ηλεκτρονίου περιέχει κάποια
ασάφεια ως προς την κινητική του κατάσταση.
Δηλαδή ο ίδιος ο Φυσικός Νόμος
(γιατί αυτός ακριβώς τη φύση του
ηλεκτρονίου περιγράφει) είναι ασαφής!
Αφήνει κάποιο βαθμό ελευθερίας ως προς την κίνησή του.
Και αυτό δεν ισχύει μόνο για το ηλεκτρόνιο.
Και με τα βαρύτερα σωμάτια, και με τα άτομα,
και με τα μόρια το ίδιο συμβαίνει.
Η κβαντομηχανική βρέθηκε πως ισχύει για όλον τον Κόσμο.